Bina yapımlarında genelde
projelerde yer alıyor olsa da hala günümüzde birçok binada topraklama olmadığı
görülmektedir. Binaların olmazsa olmaz konularından biri topraklamadır.
Topraklama olmayan binalarda yangın başta olmak üzere; elektrikli cihazların sık
sık bozulması gibi birçok kötü ve tehlikeli durumlarla karşılaşılabilir. Topraklama
hattı olmayan bir daireye yeni takılan elektrikli cihazın bu yüzden
arızalanması cihazı garanti dışı müdahaleye sürükler. Yani sıfır aldığınız ürün
bu sebeple arızalanırsa arıza masrafını karşılamak durumunda kalırsınız. Bu
tabi verilebilecek en basit örnektir.
Elektronik cihazların olası bir
elektrik kaçağı gibi tehlikeli durumlara karşı gövdelerinin bir iletken
yardımıyla toprağa gömülü şekildeki topraklama sistemine bağlanması yöntemine
denir.
Normalde şebeke hattından
binalara 3 faz ve 1 nötr olarak adlandırılmakta olan elektrik hattı gelir. Nötr
hattı her daireye ayrı olacak şekilde çekilir. Genelde nötr ile topraklama
karıştırılan kavramlardır. Nötr hattı; akımın tamamlanması ve elektriğin
kullanılması açısından gerekli olan hat diyebiliriz. Genelde evlerin
prizlerinde faz ve nötr hatlarının bağlantılı olduğu 2 fiş deliği vardır.
Evde topraklama yapmadan önce
topraklama ölçümü yapılmalıdır. Bu şekilde topraklamanın olup olmadığı ayrıca
sağlamlığı ölçülmelidir. Topraklamanın sağlıklı çalışması adına da yine
topraklama ölçümü ile tespitler yapılmalıdır.
Topraklama Çeşitleri
Günümüzde topraklamanın yoğun
şekilde uygulandığı 7 çeşit vardır.
Çubuk elektrotlarla topraklama:
Elektrik akımına uygun olan bir
çapa sahip iletken çubuklar toprağa gömülür. Herhangi bir çubukta problem
olursa diğer çubuklarla sistem işler.
Levha elektroduyla topraklama:
Çubuklar yerine, uygun kalınlık
ve boylarda bakır ya da galvanizli levhalar kullanılarak yapılır.
Şerit elektrotla topraklama:
Yuvarlak ya da lama şeklinde olan
bakır şeritlerin kullanıldığı bir yöntemdir. Şeridin kalınlığı aynı zamanda
uzunluğu akıma uygun olacak şekilde değişir.
Kazayağı biçimiyle topraklama:
Toprağın içine 3 ayak şeklinde
bir iletken gömülerek yapılır. Adını da şeklinden almaktadır.
Metal elektrotla topraklama:
Kare kesitli boruların
kullanılmasıyla yapılan topraklamadır.
Yer altındaki su borularıyla topraklama:
Uygulama için PVC bağlantısı
olmayan minimum 50 cm uzunluğundaki yer altı su boruları kullanılmaktadır.
Bina ihata elektrodu ile topraklama:
Bu topraklama işlemi diğerlerine
göre daha zahmetlidir. İzolasyon olmayan iletkenin binaya sarılmasından sonra,
çubuk ya da levha yardımıyla toprağa gömülmesiyle yapılır.
Prizin Kontrol Edilmesi
Priz dıştan bakıldığı zaman; faz,
nötr ve topraklama için 3 tane bağlantı yeri olur. Faz ve nötr delikli kısımdan
oluşur. Nötr bağlantısı alt ve üst ya da iki yan kısımda yer alan metal
çıkıntılardan yapılır.
TOPRAKLAMA HATTI NASIL ÇEKİLİR?
İşlem öncesi elektrik şalterini
kapatmak gerekir. Ayrıca güvenlik açısından kauçuk eldiveni kullanılmalıdır.
Kontrol kaleminin topraklama yapacak kişi tarafından ara sıra kontrol etmesi
gerekeceği için yanında bulundurması gerekir. Genelde ülkemizde yaygın olarak
çubuk elektrotlar kullanılarak yapılır. Bu yöntem de aşağıda belirttiğimiz
şekilde uygulanmaktadır.
- Uygun çapta (12,5 mm ile 40 mm
arasında) 1 m uzunluğunda 2 ya da 3 tane bakır çubuk alınır.
- Ardından bakır malzemelere kablo
bağlantısı yapılır. Yani binaya çekilecek hat yapılır.
- Toprağa 2 m kadar çukurlar
kazılır. Çubuklar en az 1 er m ara ile toprağa yerleştirilir.
- Betonite ve gem tozu karışımı (bu
direnci düşürmek içindir) çukurun dibinden yarım m yüksekliğine gelecek şekilde
doldurulur. Ardından üstü toprak ile örtülür.
- Sonrasında kablo binadaki
topraklama hattıyla birleştirilir.
- Binada eğer topraklama hattı
yoksa bu hat direk daireye kadar çekilir. Evlere duvara çivi çakılıp buna kablo
bağlantısı yapmak ya da toprak hattıyla nötr hattı birleştirerek topraklama
yapmak sağlıklı değildir ve önerilmemektedir.
Topraklama hattı bu şekilde
çekilerek işlem sonlandırılmış olur.
Topraklama Hattı Kontrolü Nasıl Yapılır?
Evlerde olacaksa eğer topraklama
ölçümü işlemi avometre cihazıyla yapılır. Avometrenin kontrol uçları genelde
prizden değil, prize bağlantısı bulunan elektrikli cihazlara bağlanarak
yapılmaktadır. Bu cihaz genellikle bilgisayar kablosu olmaktadır.
Ölçüm neticesinde fazla nötr
arası 220 V, nötr ile toprak hattı farkıysa 0 ile 1 V arasında olması gerekir.
Bu Konuya 0 Yorum Yapıldı.