Keneden Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?

Keneler insan ve hayvanlara tutunarak yaşayabilen parazit haşerelerdir. Dünyanın hemen her bölgesinde kenelere rast gelinebilir. Sıcak ve nemli iklimlerde daha yaygın olarak görülür.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA)

Bir enfeksiyon hastalığıdır ancak diğer enfeksiyon hastalıklarından ayıran en önemli özelliklerinin başında ölümcül olması yer almaktadır. Ülkemizde ilk defa 2002 tarihinde görülmüştür. Kırsal kesimlerde hala görülebilmekte ve bu yüzden insanlar hayatını kaybetmektedir.

Belirtileri

• Aniden yükselen ve 39-41° arasında değişen ateş
• Kas ağrısı
• İshal
• Burun akıntısı
• Baş dönmesi
• Kusma

Bir kene bulaşma durumu sonrası bu belirtiler varsa acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

ROCK DAĞLARI BENEKLİ ATEŞİ (RDBA)

Bu hastalık Amerikan köpek kenesi ile taşınmaktadır. 1900 lü yılların başında, kan damalarını ve düz kas hücrelerini doğrudan etkileyen küçük hücre içi paraziti 19.yy ın sonlarında ABD’de tanımlanmıştır. Genel olarak da vahşi hayvanlarla kenelerin beraber olduğu yerlerde görülmüştür. Çoğu vana 1 mayıs ile 31 Temmuz arasında yaşanmıştır. Keneler küçük kemirgenler üstünde yani örnek vermek gerekirse tarla farelerinin üstünde, erişkin olanları ise köpek ya da insan gibi daha büyük canlılar üstünde yaşayabilmektedir. Hastalık olur da erkenden teşhis edilir ve tedavi de erkenden gerçekleşirse hızlı bir süreçte düzelme imkanı vardır.

Belirtileri

• Ateş
• Bulantı
• Kusma
• İştah kapanması
• Baş ağrısı
• Kas ağrısı

Bir kene bulaşma durumu sonrasında bu belirtiler görülüyorsa acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

LYME HASTALIĞI

Geyik kenesi olarak da bilinir. Dünyada ve ABD’de kene ile taşınan ikinci yaygın hastalıklardan biridir. ABD’de ilk defa 1975 tarihinde, ülkemizde ise 2006 tarihinde görülmüştür. Bu kenelerin en tehlikeli olduğu dönemler Mayıs-Haziran aylarıdır. Erişkinler için Ekim-Kasım aylarıdır. Erken dönemde teşhisi yapılırsa eğer antibiyotiklerle tedavi gerçekleştirilebiliyor. Ancak geç kalınırsa kalp- eklem ve sinir sistemini etkileyerek vücutta felç gibi durumlara sebep olabiliyor.

Belirtileri

• Deride döküntü
• Eklem ağrısı
• Baş ağrısı
• Ateş
• Üşüme
• Kas ağrısı
• Yorgunluk
• Boyun sertliği

Bir kene bulaşma durumu sonrası bu belirtiler görülürse eğer acil en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

ERLİKİYOZ

Yıldız kenesinin sebep olduğu bir hastalıktır. Bu hastalığa sebep olan yıldız kenesi kuyruklu geyiklerde yaşamaktadır. 1935 tarihinde bir grup araştırma köpeğinde tespiti yapılmıştır. 1986 tarihinde ise tanımlanmıştır. Dünya çapında oldukça yaygın bir hastalık olduğu belirtilebilir. Fakat daha çok ABD’de görülmektedir. Vakaların %75 inden fazlası erkektir. Yaşlılarda ise daha sık görülebilmektedir. Genelde Nisan-Eylül aylarında baş göstermektedir. Belirtileri lyme ile aynıdır. Tedabi edilmediği zaman mecburen yataklı tedavi gerekebilmektedir.

Belirtileri

• Uzayan ateş durumları
• Böbrek yetmezliği
• Nöbetler
• Koma

Bu tür belirtiler olduğunda acil olarak en yakın sağlık kurumuna girmek gerekir.

TULAREMİ (TAVŞAN ATEŞİ)

İnsanlara sindirim yoluyla bulabilen bir hastalıktır. ABD’deki vakalara bakıldığında yarısı kene ısırığı kaynaklı olduğu saptanmıştır. Bu hastalığın erkeklerde görülme olasılığı daha yüksektir. Virüs özellikle de kış aylarında avcılıkla uğraşmakta olan, tavşanlarla temas ile enfekte olmaktadır. Yaz ve sonbahar mevsimlerine gelindiğinde ise tavan yapmaktadır. Bulaşma nedeni ise iyi pişmemiş etler, mikroplu sulardır.

Belirtileri

• Ateş
• Üşüme
• Baş aprusu
• Kırgınlık
• İştahsızlık
• Öksürük
• Kas ağrısı
• Göğüste rahatsızlık hissiyatı
• Karın ağrısı
• Kusma
• İshal
• Yorgunluk

Bir kişide bu belirtiler görüldüğünde acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

BABESİYOZ

Geyik kenesi ile taşınan bir hastalıktır. Hastaların genel olarak %5 i hayatını kaybetmektedir. Genelde memelilere kan yolu ile bulaşan en sık 2.parazit konumundadır. Bu enfeksiyon özellikle de gençlerde ve erişkinlerde yıllarca belirti göstermeden de kalabilmektedir.

Belirtileri

• Ateş
• Terleme
• Kas ağrısı
• Baş ağrısı
• Böbrek yetmezliği

Bu gibi belirtiler aynı anda olduğunda acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

KOLORADO KENE ATEŞİ

Bir ağaç kenesi olan orbivirüs tarafından oluşturulmaktadır. Rocky Dağları bölgesinde daha yaygın görülmektedir. Genelde bağışıklık yetersizliği ve dalak yokluğu olan kişilerde, ciddi ameliyat geçirmiş kişilerde risk daha fazladır. Spesifik bir tedavisi de bulunmamaktadır.

Belirtileri

• Boğaz ağrısı
• Menenjit
• Döküntü
• Ateş

Bu gibi belirtiler aynı anda görüldüğünde acil en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

DÖNEK ATEŞİ

Borrelia türünde olan kenelerin sahip olduğu hastalık diyebiliriz. Birçok ağır belirtileri bulunmaktadır. Vücut bitleriyle bulaşmaktadır. Tedavi aşamasında antibiyotikler kullanılabilmektedir.

Belirtileri

• Eklem ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• 40° üstü ateş
• Dalak büyümesi
• Burun kanaması
• Balgamlı kan
• Koma
• Kalp kası iltihabı

Acil en yakın sağlık kuruluşuna gidilerek bu konuda yardım alınmalıdır.

KAYALIK DAĞLAR BENEKLİ ATEŞİ

Bu hastalık Rocky Dağları bölgesinde daha sık görülmektedir. Kenelerle taşınan bir hastalıktır. Kayalık dağlar benekli humması olarak da bilinir. En çok Güney Atlantik bölgesinde Amerikan köpek kenesi ile taşınmaktadır. Kene ısırığı sonrası belirtiler kendini genel olarak 5-10 gün sonrasında göstermektedir. Tedavi aşamasında antibiyotikler kullanılmaktadır. Tedavi ortalama 5-7 gün sürebilmektedir. Ölümle sonuçlanan vakaların çoğu ise medikal tedavinin geciktiği durumlar sebebiyledir. Erkenden teşhis edilip tedaviye başlanırsa eğer kısa sürede hızlı bir düzelme durumu görülebilir.

Belirtileri

• Ateş
• Baş ağrısı
• Kas ağrısı
• Avuç içi döküntüsü
• Ayak tabanı döküntüsü
• Tüm vücuda yayılan döküntüler

Bu gibi belirtiler olduğunda vakit kaybedilmeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmek gerekir.

Kene Çeşitleri Nelerdir?

900’e yakın çeşidi bulunur. Ancak genel olarak;

Yumuşak-Sert kene şeklinde 2 aileye sahiptir.

Siyah, gri, kahverengi, köpek, sığır, asıl, güvercin kenesi şeklinde isimlendirilmektedir.

Belirtilen yumuşak ve sert kene ailesi içerisinde zehirli keneler bulunmaktadır. Bu virüsler hayvanlara ve insanlara bulaşabilmektedir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı ile adını duyurmuş olan keneler sadece bu hastalığa değil 9 farklı hastalığa sebep olabilecek kadar tehlikeli canlılardır. İlk olarak 12. Yüzyılda Tacikistan’da tanımlanmıştır. Dünya üzerinde bakacak olursak eğer omurgalıları etkilemekte olan 899 tür çeşidi bulunmaktadır. Balıklar dışında genel olarak tüm omurgalıların kanları ile beslenmektedir. Özellikle de insan vücudunda ya kalıcı hasar bırakmakta ya da ölümlere sebep olmaktadır.

Kenelerle bulaşabilecek çok sayıda bakteri ve virüs bulunmaktadır. Bir kene bulaşma durumu varsa eğer keneler uygun yöntem ile çıkarılabilir. Tabi bu işlemin bir uzman, profesyonel tarafından yapılması şarttır. Bir belirti hissedilirse de vakit geçmeden yine direk bir sağlık kuruluşuna gitmek gerekir.